فهرست محتوای صفحه
کشور ما در میان کشورهایی قرار دارد که از بروز زلزله و خسارت‌های ناشی از آن در امان نیست، و در فواصل زمانی نه چندان بلند شاهد بروز زلزله‌هایی در کشور هستیم. پس باید سازه ها طوری ساخته شوند که در برابر زلزله مقاوم باشد. اکثر استانداردهای سازمان راه و شهرسازی کشور مربوط به استانداردهای اجزای سازه‌ای می‌شد. اما بعد از خسارت های جانی و مالی زیادی که در اثر زلزله های اخیر کشورمان رخ داد، این سازمان اقدام به وضع الزامات و قوانین جدیدی کرد و پیوست‌هایی به آیین‌نامه 2800 سازمان راه و شهرسازی افزود که سبب ایجاد الزاماتی جدید برای اجزای غیرسازه‌ای شد.
اجزای غیر سازه ای شامل چه مواردی است:
دیوارهای داخلی
(تیغه ها)
دیوارهای خارجی
جان پناه‌ها
راه پله‌ها
سقف کاذب
نمای سازه
یکی از این الزامات برای دیوارهای داخلی و خارجی والپست می باشد که در این مقاله می‌خواهیم در مورد اینکه والپست چیست توضیح بدهیم. توجه داشته باشید که ما از واژه الزام استفاده می‌کنیم، مقاوم‌سازی دیواره‌ها با استفاده از والپست یک ضرورت می‌باشد و تمامی فعالان این حوزه ملزم و مجبور به انجام آن می‌باشند. در زیر می‌توانید عین جملاتی که در پیوست ششم این آیین نامه آمده است را بخوانید.
شهرداری ها، بخشداری ها، دهیاری ها و سایر مراجع صدور پروانه و کنترل و نظارت بر اجرای ساختمان ها و همچنین مالکان، کارفرمایات و مجریان ساختمان ها و صاحبان حرفه های مهندسی ساختمان می بایست این ضوابط را رعایت و اجرا نمایند.
وال پست چیست؟ (وادار چیست؟)
والپست چیست؟ والپست یا وادار ساختاری است که باعث تقویت دیوارهای خارجی و داخلی سازه می‌شود تا در زمان بروز زلزله از ریزش آن جلوگیری شود و استحکام بالایی داشته باشد. والپست برای تقویت دیوارها استفاده می‌شود که این دیوارها بخشی از اجزای غیرسازه ای می‌باشند و این طور نیست که کل سازه را در برابر زلزله مقاوم کند. در تصویر روبرو نمونه‌ای از یک ساختمان ویران شده که در آن از والپست استفاده نشده را می‌بینید. اگر اجزای سازه‌ای با رعایت تمام استانداردها ساخته شود و هیچ مشکلی نداشته باشد باز هم ایمنی کامل را در زمان زلزله نخواهیم داشت و باید اجزای غیرسازه‌ای نیز تقویت شوند، تجربه نشان داد که در زمان زلزله‌هایی این چنین سازه استحکام کافی را دارد و در زمان زلزله فرو نمی‌ریزد. اما دیوارهای داخلی و خارجی فرو ریخته و خسارات زیادی به بار می‌آورد. والپست (وادار) که با میلگرد‌بستر نیز تقویت می‌شود، برای همین در ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
انواع والپست (انواع وادار)
والپست ها را می توان به چندین صورت نامگذاری کرد اما به صورت کلی وال پست ها را به دو نوع وال پست افقی و وال پست قائم یا عمودی تقسیم می کنند. همانطور که از اسم آنها مشخص است وال پست قائم در موازات ستون ها نصب می شود و وال پست افقی به موازات سقف سازه نصب می گردد.
والپست عمودی کناری
- وال پست عمودی به موازات دیوارهانصب می شود.
- وال پست عمودی باید حداکثر 4 متر از هم فاصله داشته باشند. در غیر این صورت باید از یک وال پست عمودی میانی در بین آنها استفاده کرد.
- وال پست عمودی کناری نباید به دیوار یا ستون بچسبد و باید فاصله ای داشته باشد. (بین وال پست و دیوار را می توان با استفاده از یونولیت یا پشم سنگ پر کرد.)
- عرض وال پست با توجه به مصالحی که برای دیوار استفاده می شود مشخص می شود. و با توجه به مصالح مورد استفاده برای دیوار عرض آن متفاوت خواهد بود.
والپست عمودی میانی
- وال پست عمودی به موازات ستون کناری و در میان دو وال پست عمودی نصب می شود.
- اگر طول دیوار بیشتر از 4 متر باشد یا طول دیوار بیشتر از 40 برابر ضخامت دیوار باشد از این وال پست استفاده می شود.
والپست افقی
- وال پست عمودی به موازات سقف و کف سازه نصب می شود.
- اگر عرض دیوار بیشتر از 3.5 متر باشد الزام است که از وال پست افقی استفاده شود.
- نام دیگر وال پست افقی تیرک می باشد و گاهی در نقشه ها با این عنوان نوشته می شود.
وال پست عمودی باید با فاصله حداکثر 4 متر از هم نصب شوند. در صورتی که دیوار سازه بیشتر از 4 متر یا بیشتر از 40 برابر ضخامت دیوار باشد باید از یک والپست میانی نیز استفاده شود. والپست می تواند از نبشی، براکت (نبشی منقطع) و یا قوطی ستونی باشد. جنس وال پست باید از فولاد گالوانیزه باشد یا اگر گالوانیزه نبود حتماً باید ضد زنگ خورده باشد تا در گذر زمان آسیب نبیند و زنگ نزند. وال پست عمودی نیز به دو صورت وال پست کناری (وادار کناری) و وال پست میانی (وادار میانی) می باشد که همانطور که گفتیم استفاده از والپست میانی بستگی به طول دیوار دارد.
فراموش نشود که نمی توان از وال پست به عنوان تسحیلاتی برای دیوار نام برد و حتما باید از میلگرد بستر نیز برای اتصال وال پست به تسحیلات دیوار استفاده کرد. وال پست به تنهایی نمی تواند کارآیی لازم را داشته باشد. در نوع سنتی اجرای وال پست ها از میلگرد بستر استفاده نمی شد اما این روش دیگر منسوخ شده و باید از وال پست نوین یا FRP استفاده کرد.
مقررات و ضوابط اجرایی وال پست
وقتی به پیوست ششم آیین نامه 2800 مراجعه می کنیم، می بینیم که مقررات و الزامات بسیار جزئی تری در آن بیان شده که ما ملزم به رعایت آنها هستیم و ادامه همین صفحه به آنها می پردازیم.
محدودیت در ابعاد وال پست ها (وادارها)
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم اگر طول دیوار 4 متر یا کمتر باشد می توان با دو وال پست کناری دیوار را مستحکم کرد اما اگر طول دیوار از 4 متر فراتر رود نیاز هست تا در میان دو وال پست کناری یک وال پست میانی به صورت عمود استفاده شود. ساختار وال پست میانی باید متفاوت از وال پست کناری باشد و در هر کدام از متریالی که استفاده می شود این تفاوت وجود دارد. برخی از مهندسین ناظر فعال در این صنعت معتقدند که اگر طول دیوار کمتر از 1.5 متر باشد نیازی به استفاده از وال پست نیست و تنها می توان با میلگرد بستر اقدام به استحکام سازی دیوار ها کرد.
در مورد وال پست افقی نیز باید گفت که وال پست افقی در صورتی استفاده می شود که فاصله کف سازه تا کف طبقه بالا بیشتر از 3.5 متر باشد. در این صورت یک تیرک افقی (وادار افقی) کار می شود.
فاصله میان ستون، سقف و تیر از دیوارهای داخلی و خارجی
در زمان نصب وال پست باید میان وادار و دیوارهای داخلی و خارجی یک فاصله ایجاد شود، لزوم ایجاد این فاصله برای این است که اثرات متقابل بر یکدیگر نداشته باشند. اما نکته اینجاست که این فاصله چطور و چه میزان باید باشد.
مطابق با آنچه در پیوست ششم آیین نامه 2800 آمده است، فاصله دیوارهای داخلی و خارجی از ستون و سقف سازه باید به اندازه 1 درصد ارتفاع کف تا کف طبقه بالا باشد. و همچنین طبق این ظوابط باید حداقل مقدار این فاصله 3 سانتیمتر باشد.
فضای داخلی بین دیوارها و ستون در اجرای وال پست باید توسط یک متریال پر شود. برای پر کردن این فضا می توان از یک نوع عایق حرارتی و رطوبتی استفاده کرد. آنچه که در پیوست ششم و همینطور نشریه 729 آمده است توصیه به استفاده از عایق حرارتی پشم سنگ، یا پلی استایرن با تراکم بالا و عایق پشم شیشه می باشد. اما بدون شک از میان این عایق ها بهترین انتخاب عایق پشم سنگ است چون علاوه بر اینکه یک عایق حرارتی مناسب است در برابر رطوبت نیز مقاومت بالایی دارد. و در مقایسه با عایق های حرارتی دیگر مانند پشم شیشه از دانسیته بالایی برخوردار است و احتمال ترک خوردن متریال نرم کاری بعد از ساخت سازه کاهش پیدا می کند.
نکته: نیازی به ایجاد فاصله در میان وادار میانی و دیوار وجود ندارد. چرا که اتصال وادار میانی و دیوار تاثیری بر واکنش متقابل اجزای سازه ای و غیرسازه ای ندارد.
عایق های حرارتی و رطوبتی مناسب برای پر کردن فضای میان دیوار های داخلی و خارجی با وال پست و ستون ها …
عایق حرارتی پشم سنگ
عایق حرارتی پشم شیشه
عایق حرارتی پلی استایرن
استفاده از رابیتس یا توری مرغی بر روی وال پست ها (وادارها)
بعد از نصب وال پست باید بر روی دیوار نازک کاری انجام شود. معمولاً نازک کاری دیوار از روی محل وال پست ها دچار ترک خوردگی می شود. برای جلوگیری از این کار باید از رابیتس یا توری مرغی بر روی وادارها استفاده کرد.
همانطور که در بالاتر نیز توضیح دادیم بایداز یک نوع عایق حرارتی نیز استفاده کنیم. از آنجایی که فلز فولاد گالوانیزه از مقاومت حرارتی اندکی برخوردار است در صورت عدم استفاده از عایق حرارتی، انرژی حرارتی از محل وادارها عبور می کند. پس برای جلوگیری از تبدیل شده وادارها به پل حرارتی حتماً باید از یک عایق حرارتی که در بالا نام بردیم استفاده کنیم.
رابیتس یا توری
عایق حرارتی (پشم سنگ)
استفاده از میلگرد بستر
میلگرد بستر متریالی از جنس فولاد است که برای مسلح کردن و افزایش استحکام دیوار استفاده می گردد. میلگردهای بستر در سه نوع تولید می شوند که در پیوست ششم آیین نام تنها در مورد دو نوع آنها صحبت شده است. اما ما هر سه آنها را معرفی می کنیم. برای توضیحات بیشتر و کسب اطلاعات کامل تر به مقاله میلگرد بستر مراجعه کنید.
میلگرد بستر نردبانی
میلگرد بستر خرپایی
