بسیاری دوست دارند تا خانهای که میخواهند داشتهباشند را خودشان بسازند و به نحوی کاملاً با پروسه ساخت ساختمانشان همگام باشند، چرا که خانه هر شخصی یک حریم امن برای خانواده میباشد و اصرار هرکسی به این موضوع امری کاملاً عادی است. پس اگر خودتان دست به کار شدهاید که خانهای را از صفر بسازید یا اینکه ساخت خانه را به دست پیمانکار سپردهاید اما مایلید که در روند کار باشید و تصمیمات شما نیز در روند ساخت دست داشتهباشد، باید اطلاعاتی درباره ساختوساز و مصالح ساختمانی داشتهباشید. در بین مصالح ساختمانیایِ که برای ساخت و دیوارچینی استفاده میشود، بلوکها از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. و شناخت آن نیز برای شما میتواند مفید باشد.
بلوکها در انواع مختلفی وجود دارند اما ما در این مقاله به بررسی دو نوع کلی از بلوکها میپردازیم، یکی بلوکهای آجری و دیگری بلوکهای سیمانی.
تقریباً برای ساختوساز در کشور ما از این دونوع بلوکها استفاده میشود و هر کدام دارای ویژگیها و ساختاری خاص هستند که میتواند در تصمیمگیریها به شما کمک کند.
بلوکهای آجری
آجر نامی آشنا در تاریخ کشور ما میباشد و یکی از اصلیترین مصالح در طی سالیان بسیار قدیم تا الان بودهاست. مردم ایران احساس خاصی نسبت به آجر دارند و هنوز هم خانههای با نمای آجری این احساس را در افراد زنده میکند. دلیل آن همین نوستالژی بودن سازههای آجری است که در کشور ما این امر مشهودتر است، چرا که سازههای باارزش و قدمت بالایی داریم که آجری هستند. امروزه با روی کار آمدن سازههای مدرنتر، استفاده از آجر کمتر شدهاست اما هنوز هم میتوان به جرئت گفت که پرمصرفترین مصالح ساختمانی در کشور ما است. تا همین سالهای نه چندان دورتقریباً برای همه ساختوسازها از آجر استفاده میشد، اما به دلایلی میزان استفاده از این مصالح کمتر شد و مصالح دیگری مانند بلوکهای سیمانی روی کار آمدند. به طور کلی چند دلیل عمده را میتوان برای این موضوع نام برد. بالا رفتن اهمیت دوام و پایداری کلی سازه، حساسیت به مسائل محیط زیستی و سهولت دسترسی و ساخت از عوامل اصلی کاهش استفاده از آجرها در دنیا و کشور ماست. در مقاله پیش رو دقیقتر به شما خواهیمگفت که آجر و بلوک سیمانی چه ویژگیها و تفاوتهایی دارند.
مقایسه بلوک آجری و بلوک سیمانی با یکدیگر
بلوکهای آجری دارای مقاومت بسیارخوب و بالایی هستند و عمر مفید چند برابری نسبت به بلوکهای سیمانی دارند و در این مسئله هیچ شکی نیست. اما استفاده از بلوکهای سیمانی باعث میشود تا استحکام کلی سازه بیشتر شود، هر چند که مقاومت خود این محصول کمتر از آجر است. دلیل این مسئله ایناستکه آجر وزن بیشتری نسبت به بلوک سیمانی دارد، چیزی حدود سه برابر، وزن آن بیشتر است. در نتیجه سازههای آجری دارای وزن بیشتری هستند یعنی بار مرده ساختمان بسیار بالا میرود و در نتیجه در صورت بروز بلایای طبیعی (مخصوصاً زلزله) سازه دچار آسیبهای جدیتری میشود و از لحاظ ایمنی ارزش آن پایینتر میآید. شاید این دلیل را باید یکی از اصلیترین دلایل تاکید سازندگان بر استفاده از بلوکهای سیمانی به جای آجری دانست.
عمر مفید و تاثیر بر استحکام سازه
بلوکهای آجری دارای مقاومت بسیارخوب و بالایی هستند و عمر مفید چند برابری نسبت به بلوکهای سیمانی دارند و در این مسئله هیچ شکی نیست. اما استفاده از بلوکهای سیمانی باعث میشود تا استحکام کلی سازه بیشتر شود، هر چند که مقاومت خود این محصول کمتر از آجر است. دلیل این مسئله ایناستکه آجر وزن بیشتری نسبت به بلوک سیمانی دارد، چیزی حدود سه برابر، وزن آن بیشتر است. در نتیجه سازههای آجری دارای وزن بیشتری هستند یعنی بار مرده ساختمان بسیار بالا میرود و در نتیجه در صورت بروز بلایای طبیعی (مخصوصاً زلزله) سازه دچار آسیبهای جدیتری میشود و از لحاظ ایمنی ارزش آن پایینتر میآید. شاید این دلیل را باید یکی از اصلیترین دلایل تاکید سازندگان بر استفاده از بلوکهای سیمانی به جای آجری دانست.
میزان رسانی و مقاومت حرارتی
یکی از ویژگیهای خوب آجر نسبت به مصالح دیگر جاذب گرما بودن است. این در صورتیاستکه بلوک سیمانی اصلاً این ویژگی را ندارند. این ویژگی حرارتی آجر سبب میشود تا دمای داخلی سازه متعادلتر باشد. دیوار آجری روزها جاذب گرماست و شبها حرارت خود را آزاد میکند. چیزیکه اهیمت دارد این است که آجر مختص یک اقلیم خاص نیست و قابل استفاده در هر نوع اقلیمی است، حتی در مناطقی که مرطوب هستند نیز قابلیت استفاده دارد.
محیط زیست و تاثیرات بر آن
مسئله محیط زیست و استفاده از مصالح و محصولاتی که دوستدار محیط زیست باشد از اهمیت زیادی برخوردار است اما در بین این دو محصول کدام یک را باید بیشتر دوستدار محیط زیست دانست. آجر محصولی است که به هیچ وجه دوستدار محیط زیست نیست و سازمان جهانی محصولات سبز، آن را رد میکند. چون که آجر از خاک رس تهیه میشود و از آنجایی که خاک یک لایه ارزشمند میباشد و فرسایش آن سبب آسیبهای محیط زیستی میشود، تولید آجر نیز به این بافت زمین آسیب میرساند. بلوکهای سیمانی محصولی سبز هستند اما قابلیت بازیافت ندارند، آجر قابلیت بازیافت دارد اما در تولید آن از محصولات بازیافتی استفاده نمیشود.
مقاومت در برابر آتش
هر دو محصول در برابر آتش مقاومت خوبی دارد اما چون آجر در کورههای آجرپزی تولید میشود، مقاومت به مراتب بالاتری نسبت به بلوکهای سیمانی در برابر حریق و آتش دارد. این ویژگی سبب میشود که دیوارهای آجری در برابر حریق ایمنتر باشند و از گسترش آتش در زمان بروز سانحه جلوگیری کنند.
عمر مفید
عمر مفید آجر خیلی بیشتر از بلوکهای سیمانی میباشد، اگر بخواهیم عددی نسبی برای آنها در نظر بگیریم، طبق آزمایشات و تجربیات، آجر چیزی حدود 1000 سال و بلوک سیمانی چیزی حدود 100 سال عمر مفید دارند. به همین دلیل بسیاری از سازههای قدمتدار هنوز پابرجا هستند. اما از نظر میزان مقاومت در برابر فشار، مقاومت آجر کمتر است.
ماندگاری و عملکرد در اقلیمهای متفاوت
مسئله دیگر میزان مقاومت در برابر آب و رطوبت است. میزان این مقاومت تاثیر مستقیم در کارآیی مصالح در اقلیمهای مرطوب دارد. مقاومت بلوکهای سیمانی در برابر آب بسیار بالاست، به طوریکه میتوان گفت این محصول تقریباً ضدآب است. البته آجر نیز مقاومت خوبی در برابر آب دارد و قابلیت استفاده در اقلیم های مرطوب را دارد.
رنگآمیزی
بلوکهای سیمانی را در صورت نیاز میتوان رنگآمیزی کرد، اما به هیچ وجه این قابلیت را برای آجر نمیتوانیم متصور شویم، چراکه آجرها پس از گذشت زمان دچار سفیدکهایی میشود که حتماً در سازههای آجری نمونههای ازآن را دیدهاید که دلیل آن ترشح نمکهای فلزی است. آجرها رنگ به خود نمیگیرند و پس از مدتی پوسته، پوسته میشوند.
تعمیر و نگهداری
تعمیر و نگهداری دیوارهای آجری سادهتر از دیوارهای بلوکی سیمانی است. چون دوام، پایداری و عمر مفید آجر بالاتر است، در گذر زمان بسیار کم دچار آسیب میشود و نیازی به تعمیرات آنچنانی ندارد. اما دیوارهای بلوکی نیاز به تعمیر و نگهداری به مراتب بالاتری دارند که باید در گذر زمان انجام شود.
آکوسیتک بودن و مقاومت در برابر صدا
در ساختوسازهای امروزی، میزان آکوستیک بودن سازهها اهمیت دوچندانی پیداکردهاست، شلوغی شهرها و زیاد شدن صداهای آزاردهنده سبب میشود تا آسایش ساکنین به شدت برهم بخورد، پس استفاده از مصالحی که قابلیت عایقی بیشتری دارند بسیار اهمیت دارد و باید این ویژگی نیز در نظر گرفتهشود. اگر بخواهیم این دو مصالح را از نظر آکوستیک بودن بررسی کنیم، بلوکهای سیمانی بهترین انتخاب میباشند. و دیوارهای آجری به هیچوجه جاذب یا منعکسکننده صدا نیستند صدا را تا حد زیادی عبور میدهند.
ضخامت
دیوارهایی که با استفاده از بلوکهای سیمانی ساختهمیشوند، ضخامت کمتری نسبت به دیوارهای آجری دارند، مخصوصاً اگر این دیوارها از نوع دیوارهای باربر باشند. این موضوع باعث میشود تا میزان فضای داخلی خانه بیشتر باشد. و در سازههایی که با محدودیت زمین روبرو هستیم یک مزیت عالی به شمار میرود. با توجه به هزینههای ساخت و قیمت بالای خانه در این روزها میتوانید بیشتر به اهمیت این موضوع پی ببرید.
قیمت و بهای تمام شده
یکی از مهترین مزیتهای بلوک سیمانی قیمت کمتر آن است، به طوری که بهایتمامشده دیوارهای سیمانی یکسوم دیوارهای آجری است. و این دلیل از مهترین دلایل استفاده بیشتر از بلوکهای سیمانی در طی سالهای اخیر است. و از آنجایی که هزینههای ساخت بالاست، اهمیت آن بیشتر میشود. و اینکه تدارکات و آمادهسازی بلوکهای سیمانی آسانتر از آجر میباشد.
نتیجه گیری
با مزیتها و معایب هر دو محصول آشنا شدیم اما اگر به طور کلی بخواهیم یک مصالح را برای دیوارهای ساختمان انتخاب کنیم، باید گفت که بلوکهای سیمانی انتخاب بهتری است. در طی این سالها، مسائل ایمنی ساختمان و میزان مقاومت آن در برابر بلایای طبیعی بسیار اهمیت پیدا کردهاست و قوانین و دستورالعملهایی نیز برای آن وضع شدهاست. با توجه به توضیحاتی که دادیم مقاومت در دیوارهای سیمانی بیشتر است و سازه مستحکمتر و ایمنتر میباشد. و انجام تسلیحات جدیدی که تبدیل به الزام شدهاست، راحتتر است.
گروه تولیدی پوکاسازه حتماً توصیه می کند که مقاله دیوارهای باربر و همینطور مقاله مربوط به میلگرد بستر و وال پست را مطاله کنید.
مسئله دیگر قیمتتمامشده ساختمان است که استفاده از آجر آن را بالاتر میبرد و چون میزان بهایتمامشده ساختمان به مبلغ قابل توجهی بالا میرود، زیاد توصیه نمیشود که از آجر استفادهکرد. به طور کلی میتوان گفت که اگر نیاز به کاربری خاصی نیست، استفاده از آجر برای ساختمانسازی توصیه نمیشود.