در ساعت 21:48 تاریخ 21 آبان 1396 زلزلهای به قدرت 7.3 ریشتر شهرهای ازگله ثلاث باباجانی استان کرمانشاه ایران و حلبچه عراق را لرزاند. این زلزله حتی تا کشور اسرائیل و امارات متحده عربی نیز احساس گردید. مرکز زلزله 30 کیلومتری شهر حلبچه عراق بود. در این زلزله حداقل 630 نفر کشتهشدند که بیشتر آنها کردهای ساکن در شهر حلبچه عراق و استان کرمانشاه ایران بودند. در این زلزله بیش از 8100 نیز مجروح شدند و بیش از 70.000 نفر بیخانمان شدند. با وجودی که آمار دقیقی درباره خسارات جانبی ارائه نشدهاست، این زلزله قطعاً مرگبارترین زلزله در کل جهان در سال 2017 بودهاست.
سازمان زلزلهنگاری ایران، تا ساعاتی بعد از زلزله 50 و در کل 242 پسلرزه ثبت کردهاست. در بین شهرهای استان کرمانشاه شهر سرپلذهاب و ازگله بیشترین آسیب را دیدند. جمعیت مجموع این دو شهر بالغ بر 30.000 نفر بودند که بیش از نیمی از خسارات جانی این زلزله را متحمل شدند.
حوادث ناشی از این زلزله یکی از مهمترین عواملی بودهاست که باعث ایجاد تغییرات و اصلاحاتی در آییننامه استاندارد 2800 شد.
عدم اجرای صحیح و اصولی سازهها از مهمترین دلایل تخریب و خسارات فراوان در این زلزله بود و از طرفی در خود آییننامهها نیز نقصها و کمبودهایی وجود داشت که در ادامه در مورد آنها صحبت میکنیم.
ضعفهای اجرایی
عدم استفاده از بتن مقاوم
عدم اجرای صحیح چشمه اتصال
وجود طبقات نرم در سازه
به طور کلی اگر سختی جانبی طبقهای کمتر از طبقه فوقانی یا پایینی خود باشد به آن طبقه، طبقه نرم گفته میشود. طراحان سازه باید از ایجاد این طبقه در یک ساختمان پرهیز کنند چرا که عاملی مهم در تخریب ساختمان تحت زلزله است. این ملاحظه متاسفانه در بسیاری از ساختمانهای شهرهای سرپل ذهاب و اسلامآباد غرب رعایت نشدهبود که منجر به ایجاد خسارات جانی و مالی بسیار شد.
ساخت بعضی از ساختمانها در بستر نامناسب
ضعفهای آیین نامهای
عدم استفاده از وال پست
استفاده از وال پست در آیین نامه 2800 به طور بسیار مختصر و بدون ارائه جزئیات کافی آمدهاست. در زلزله کرمانشاه خرابیهای فراوان اجزای غیرسازهای این مهم را به اثبات رساند که نیاز اساسی به اصلاح آیین نامه در رابطه با استفاده از وال پست وجود دارد. به همین دلیل پیوستی به عنوان طراحی سازه ای اجزای غیرسازه ای (پیوست ششم) به این آیین نامه اضافه شد.
عدم استفاده از المان میلگرد بستر
از دیگر نقصهایی که در سازههای تخریبشده در کرمانشاه مشاهده شد ریزش دیوارهای داخلی و پیرامونی بود و این در حالی بود که در بعضی از سازه ها از میان قابها نیز استفاده شدهبود. دلیل این امر عدم استفاده از المان میلگرد بستر بود که کمبود آن در آیین نامهها کاملاً مشهود بوده است. البته بعداً به این مورد نیز به تفضیل در پیوست ششم رسیدگی شد.
وجود ستون کوتاه
عدم اتصال صحیح نمای خارجی به سازه
در اجرای مناسب نمای خارجی دو نکته حتماً باید رعایت شود: اول اینکه مخصوصاً در ساختمانهای با طبقات زیاد حدالمقدور از متریال سبک برای نمای بیرونی استفاده گردد تا میزان بار مرده ساختمان کاهش پیدا کند. دوم اینکه نمای خارجی باید به طریقی مناسب به دیوار پیرامونی مسلح شده متصل گردد که در تکانش های ناشی از زلزله فرو نریزد. در آیین نامه 2800 در رابطه با اجرای صحیح نمای خارجی اشارهای بسیار مختصر شدهاست و جزئیات دقیق نیامدهاست. این نقص در پیوست ششم رفع شدهاست و با جزئیات به این مساله پرداخت شدهاست. همینطور نشریه 714 با عنوان دستورالعمل طراحی سازهای و الزامات و ضوابط عملکردی و اجرایی نمای خارجی ساختمانها ارائه شدهاست که به طور مفصل و با جزئیات کامل در این زمینه صحبت میکند.