زلزله ازگله کرمانشاه 1396
در بیست‌و‌یکم آبان 1396 زلزله‌ای به قدرت 7.3 مقیاس ریشتر استان کرمانشاه را لرزاند. این زلزله باعث مرگ 630 تن و مجروح شدن حدود 8000 نفر گردید. مرکز زلزله در 34.86 عرض و 45.9 طول جغرافیایی در عمق 11 کیلومتری زمین ثبت شده‌است که به واسطه عمق کم آن آسیب عظیمی به منطقه ازگله کرمانشاه وارد کرد. تکان‌های شدید زلزله که مناطق را در غرب ایران و شرق عراق لرزاند، حتی در مناطقی دوردست مانند کشورهای حاشیه خیلج فارس کویت و قطر در جنوب، فلسطین اشغالی در غرب و ترکیه در شمال منطقه زلزله‌زده احساس گردید. این زلزله مرگبارترین زلزله دنیا در سال 2017 بود.
بیشترین آسیب این زلزله در کرمانشاه، شهرهای قصر شیرین و سرپل ذهاب (حدود 15 کیلومتری مرز ایران و عراق) وارد شد. ساختمان‌های زیادی در شهر به علت عدم رعایت تمامی اصول مقاوم سازی در مقابل زلزله و خانه‌های زیادی در روستاها به علت روش ساخت سنتی آنها فروریختند. همچنین رانش زمین کمک رسانی به مردم زلزله زده روستایی را دشوار کرده‌بود.
حوادث ناشی از این زلزله یکی از مهمترین عواملی بوده‌است که باعث ایجاد تغییرات و اصلاحاتی در آیین‌نامه استاندارد 2800 شد. عدم اجرای صحیح و اصولی سازه‌ها از مهمترین دلایل تخریب و خسارات فراوان در این زلزله بود و از طرفی در خود آیین‌نامه‌ها نیز نقص‌ها و کمبودهایی وجود داشت که در این مقاله به صورت کامل به آن پرداخته شده است.
تخریب هایی که در یکی از شهرهای عراق رخ داده است.
تخریب سازه ها در مسکن مهر سرپل ذهاب و بی خانمان شدن بسیاری از مردم ساکن در این شهر
زلزله آذربایجان شرقی 1391
در بیست‌و‌یکم مرداد 1391 دو زلزله نسبتاً شدید با قدرت 6.4 و 6.3 مناطقی از آذربایجان شرقی را لرزاند. مرکز زلزله اول در 17 کیلومتری اهر و مرکز زلزله دوم 10 کیلومتری ورزقان گزارش شده‌است. کانون هر دو زلزله در 10 کیلومتری سطح زمین بوده‌است. این زلزله‌ها در استان‌های آذربایجان غربی، گیلان، زنجان و اردبیل و همچنین در باکو پایتخت کشور آذربایجان احساس گردید.
در اثر این زلزله 306 نفر جان خودشان را از دست دادند و حدود 3000 نفر مجروح شدند. این زلزله‌ها حوالی ساعت 5 بعد از ظهر در یک روز ماه رمضان رخ داد و زن‌های زیادی در این زمان در حال آماده‌سازی غذای افطار برای خانواده خود بودند. از این رو حدود 70 درصد تلفات این زلزله‌ها زنان و کودکان بوده‌اند.
به عقیده کارشناسان گسل بزرگی که در شمال تبریز قرار دارد عامل این زلزله‌ها بوده‌است. طبق آمار به دست آمده در اثر این زلزله‌ها 440 روستا بین 40 تا 100 درصد آسیب‌های عمرانی دیدند. بعد از دو زلزله اصلی 55 پس‌لرزه ثبت شده‌است که پرقدرت‌ترین آن 5.1 ریشتر قدرت داشته است. با وجودی که زلزله‌هایی با قدرت 6 ریشتر در بیشتر کشورهای دنیا منجر به تلفات جانی نمی‌شود به واسطه وجود بناهای غیراصولی و باکیفیت پایین در این منطقه این حادثه منجر به مرگ حدود 300 نفر شد.
بررسی زلزله آذربایجان شرقی سال 1391 بر اساس آیین نامه 2800
پس از زلزله، از مناطق زلزله زده بازدید صورت گرفت که در ادامه خلاصه‌ای از مشاهدات آمده‌است. در بررسی ساختمان‌های موجود در منطقه زلزله‌زده، علاوه بر عوامل ژئوتکنیکی، عواملی مانند سنگینی مصالح، عدم رعایت اصول کلاف‌بندی و حفظ یکپارچگی سازه، عدم چسپندگی کافی ملات و ضعف در رفتار لرزه‌ای مناسب اجزای غیرسازه‌ای از مهترین دلایل آسیب‌های شدید و فروریزش این دسته از سازه‌ها است. با مراجعه به این مقاله به طور کامل و کاملاً تخصصی به ضعف های سازه پی خواهید برد.
زلزله دوگانه آذربایجان شرقی در سال 1391
تلف شدن دام ها در زلزله سال 1391
زلزله بروجرد و درود 1385
در یازدهم فروردین 1385 زلزله‌ای با قدرت 6.1 مقیاس ریشتر شهرهای بروجرد و درود استان لرستان را لرزاند. این زلزله باعث تخریب در نواحی بروجرد، سیلاخورد و درود در استان لرستان شد. مرکز زلزله در روستای درب آستانه در جنوب بروجرد بود. زلزله قدرتمند تمام استان لرستان، قسمت‌هایی از استان همدان و مرکزی را لرزاند و حتی باعث تخریب در روستاهای در خرم‌آباد، الشتر و اراک شد. بیش از 180 پس‌لرزه پس از زلزله اصلی به وقوع پیوست که مردم را مجبور کرده که چند هفته در بیرون خانه‌های خود به سر ببرند.
این زلزله در ساعت 4:47 صبح رخ داد که با توجه به قدرت زیاد و طولانی بودن آن (55 ثانیه) می‌توانست به لحاظ تلفات انسانی فاجعه‌آمیز باشد. اما خوشبختانه وقوع دو زلزله ضعیف‌تر به قدرت 4.8 و 5.2 ریشتر در شب گذشته باعث شد مردم زیادی بیرون منازل خود باشند و از تخریب حاصل از زلزله جان سالم به در ببرند. در مجموع در این زلزله 70 نفر جان باختند و حدود 1400 نفر مجروح شدند.
در این زلزله بیش از 40 بنای تاریخ مهم در بروجرد تخریب شد. ضمناً حدود 30 درصد بخش تاریخی مرکز شهر بروجرد از بین رفت. چند بنای هم که در این زلزله آسیب دیدند به این شرح هستند:
زلزله زرند کرمان 1383
در چهارم اسفند 1383 زلزله‌ای به قدرت 6.4 مقیاس ریشتر شهر زرند در استان کرمان را لرزاند. مرکز زلزله در 20 کیلومتری شرق زرند و در عمق 7 کیلومتری گزارش شده‌است. مرکز زلزله در منطقه کوهستانی که به صورتی پراکنده مسکونی بوده‌است رخ داده‌است و تصور می‌شود که اگر مرکز زلزله در منطقه‌ای با تراکم سکنه بیشتر رخ می‌داد تعداد تلفات بسیار بیشتر می‌بود. در این زلزله روستاهای زیادی به دلیل بناهای سنتی و غیراستاندارد تخریب شد. 4 روستا که هر کدام حدود 1000 سکنه داشتند در اثر این زلزله با خاک یکسان شدند. بناهای حدود 40 روستا نیز از 30 تا 70 درصد تخریب شدند.
منطقه زرند به گسل فعالی به نام گسل کوهبانان در شمال شرق شهر زرند نزدیک است. این گسل امتداد شمالی – جنوبی داشته و طول آن 160 کیلومتر است. زمین‌لرزه زرند نتیجه فعالیت تنها یک گسل از این گسل بزرگ در شمال استان کرمان بود. این زلزله با حدود 30 پس‌لرزه پس از خود همراه بود. در مجموع در اثر این زلزله 612 نفر جان باختند و حدود 1400 نفر مجروح شدند.
استان کرمان یکی از زلزله‌خیزترین استان‌های ایران است که بیشتر مساحت این استان بر روی یا نزدیک گسل‌های فعال ساخته‌شده‌است. از طرفی بافت روستایی و ساخت بناهای بی‌کیفیت و غیر استاندارد باعث شده‌است این استان در دهه‌های اخیر تلفات جانی بالا شود.
زلزله زرند کرمان
زلزله زرند کرمان
زلزله زرند کرمان
زلزله بم 1382
در 5 دی ماه 1382 زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 6.6 ریشتر به مدت 12 ثانیه شهر بم و مناطق اطراف آن را در شرق استان کرمان لرزاند. این زلزله با بیش از 34000 کشته و 200000 مجروح یکی از پرتلفات‌ترین زلزله‌های ایران محسوب می‌شود.
این زلزله 90 درصد ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها در منطقه بم و 70 درصد خانه‌های مسکونی را تخریب کرد. براوات که شهری در 2 کیلومتری شرق شهر بم قرار داشت با خاک یکسان شد. ارگ بم با مساحت 180000 مترمربع مساحت بزرگترین سازه خشتی جهان است. قدمت باستان شناسی دقیقی از ارگ بم در دست نیست اما طبق منابع تاریخی و متون کهن اولین سکونت انسان در آن را می‌توان وابسته به قلعه‌ای دانست که هخامنشیان در حدود 579-323 قبل از میلاد احداث کرده‌اند دانست. این ارگ با دیوارهایی به ارتفاع 6 تا 7 متر و طول 1815 احاطه شده‌است. در زلزله بم این سازه تاریخی تقریباً به طور کامل تخریب شد، اما سازمان میراث فرهنگی پس از آن به مرمت آن پرداخت.
پس از زلزله برق و آب شهر بم قطع شد. تعداد زیادی مدرسه تخریب گردید و حدود 1200 معلم و 10000 دانش‌آموز کشته‌شدند. در این زلزله دو بیمارستان فروریختند. سال 2003 میلادی به عنوان مرگبارترین سال به لحاظ زلزله در دنیا از سال 1990 معرفی شد که عامل 75 تلفات انسانی در این سال زلزله بم بود. محمد خاتمی رئیس جمهور وقت ایران این زلزله را یک فاجعه ملی اعلام کرد و از تمام مردم ایران خواست به هموطنان زلزله‌زده خود کمک‌رسانی کنند. علاوه بر مردم ایران گروه‌های امدادرسان زیادی از کشورهای مختلف پیشنهاد کمک کردند.
با وجود اعلام آمارهای تلفات جانی و مالی توسط بخشی از مسئولان، اما مقامات محلی آمار این تلفات را بیشتر از مقادیر اعلام‌شده می‌دانند. با وجودی که زلزله بم بسیار قدرتمند نبود اما چند دلیل باعث تلفات زیاد این زلزله گشت که موارد زیر از این دسته‌اند:
- کانون زلزله در فاصله نزدیک 10 کیلومتری جنوب بم قرار داشت و در عمق کم 7.5 کیلومتر اتفاق افتاد.
- ساعت وقوع زلزله 5:26 صبح روز جمعه بود که بسیاری از مردم در خانه در خواب بودند.
- آجر گلی مهمترین مصالح ساختمانی در منطقه بم و روستاهای اطراف آن بود. در نتیجه در زمان زلزله با شروع لرزش دیوارهای سقف‌های سنگین فرو می‌ریختند و حفره‌های هوایی کمی در آنها به وجود می‌آمد و گرد و غبار و کمبود اکسیژن باعث خفگی افرادی که در زیر آوار باقی می‌ماندند می‌شد.
زلزله بم کرمان در سال 1382
تصاویری تلخ از زمین لرزه 1382 کرمان
زلزله بوئین زهرا 1381
در 31 مرداد 1381 زمین‌لرزه‌ای با قدرت 6.5 ریشتر جنوب استان قزوین را لرزاند. مرکز این زلزله در نزدیکی شهر بوئین‌زهرا قرار داشت در منطقه شمال‌غربی ایران که محل گذر چند گسل مهم است که به ایجاد زلزله‌های مخرب معروف هستند. این زلزله همراه با 20 پس‌لرزه پس از خود بود. دراین زلزله حدود 260 نفر جان باختند و تعداد 1500 نفر مجروح شدند. این زلزله در تهران در حدود 290 کیلومتر دروتر احساس شد گر چه باعث خرابی در تهران نشد. اکثر خانه‌ها در منطقه یک طبقه بوند اما اکثر آنها فرو ریختند.
پرلرزه‌ترین بخش‌های ایران کمربند چین خرودگی رشته کوه زاگرس و البرز است. استان قزوین که بین این دو ناحیه قرار دارد تعداد کمتری زلزله را تجربه می‌کند اما معمولاً این زلزله‌ها قوی‌تر هستند زیرا فشارها، زمان بیشتری برای ایجاد شدن دارند. زلزله بوئین‌زهرا در ساعت 7:28 صبح اتفاق افتاد و کانون آن در نزدیک شهر بوئین‌زهرا در دره رودخانه خرروود بود. این زلزله در محدوده وسیعی در جنوب استان قزوین ایجاد تخریب کرد. روستاهای آبدره و چنگوره در اثر این زلزله شدیدترین آسیب‌ها را دیدند.
با وجودی که مقامات دولتی وقت مدعی شدند که امدادرسانی به تمامی مناطق زلزله‌زده انجام شده‌است اهالی چنگوره از عدم دریافت به موقع چادر، غذا و دارو شکایت می‌کردند. ضمناً اهالی آوج در خشم از تاخیر دولت در امدادرسانی در هنگام بازدید وزیر کشور وقت به سمت خودروی او سنگ پرتاب کردند.
