نماهای ساختمان در انواع مختلقی میباشند که برای اجرای هر کدام از آنها نیاز به رعایت الزاماتی خاص در اجرا، تسلیح و مقاومسازی میباشد. طبق آیین نامه طراحی لرزهای و اجرای اجزای غیرسازهای معماری که با عنوان پیوست ششم شناخته میشود، نماهای ساختمان به دو دسته کلی نماهای داخلی و خارجی تقسیمبندی شدهاست که در این آیین نامه عمدتاً به نماهای خارجی و نحوه اجرا و تسلیح آن پرداخته شدهاست و اشارهای کوتاه به نماهای داخلی شدهاست. پیوست ششم به صورتی مختصر به این موضوع اشاراتی کردهاست و برای دریافت اطلاعات تکمیلیتر و شرح تفصیلی اجرای نماهای ساختمان، ما را به نشریه 714 سازمان برنامه و بودجه ارجاع میدهد. در ادامه دو تصویر می بینید که دسته بندی انواع نماها بر اساس پیوست ششم و نشریه 714 میباشد.
نمای داخلی
باید قبل از اجرای نمای داخلی ساختمان، الزامات جداسازی دیوارها طبق پیوست ششم صورت بگیرد، در این صورت نیازی به اقدام دیگری برای جداسازی و تقویت نمای داخلی سازه نیست و طبق آیین نامهها اجباری برای تقویت آن وجود ندارد.
اما نمای داخلی ساختمان میتواند در اثر زلزلهها و … دچار ترکخوردگی، ریزش و جدا شدن از دیوار گردد و کاملاً به جابهجایی حساس میباشد و بدیهی است که در صورت نصب مستقیم به اعضای سازهای که تحت تاثیر مستقیم در برابر لرزهها میباشند، آنها را تبدیل به یک نقطه ضعف میکند.
در آیین نامههایی که برای طراحی لرزه ای ارائه شدهاست، زیاد به نماهای داخلی سازه پرداختهنشدهاست و بیشتر بر تسلیح و نحوه اجرای صحیح نماهای خارجی تمرکز دارد.
نماهای خارجی
نماهای خارجی طبق پیوست ششم استاندارد 2800 به دو دسته کلی نماهای چسپاندهشده و نماهای مهارشده تقسیم میشود که میتوانید در شکل بالا آنها را مشاهده کنید. در این آییننامه به صورت مختصری به تسلیح و نحوه اجرای نماهای چسپاندهشده و نماهای مهارشده پرداختهشدهاست.
نماهای چسپاندهشده و تسلیح آنها
همانطور که در تصویر مشاهده میکنید، نماهای چسپاندهشده شامل نمای سنگی چسپاندهشده، نمای سرامیکی چسپاندهشده، نمای آجری چسپاندهشده، نمای اتیکس، نماهای سیمانی و نمای EIFS میباشد.
طبق نشریه 714 این گونه نماها، نماهایی هستند که برای اتصال آنها به دیوار پشتیبان از چسب، ملات و وسایل اتصال مصنوعی استفاده میشود. این نماها در برابر جابهجایی ها متاثر میباشند و نباید به صورت مستقیم به اجزای سازهای و دیوارهای برشی که تحت تاثیر مستقیم لرزه بوده و دارای جابهجایی های بزرگ میباشند متصل گردند.
نماهای چسپاندهشده کاملاً متاثر از دیوار پشتیبان میباشند و حرکت دیواری که به آن متصل شدهاند باعث ایجاد خرابی، جداشدگی و ترکخوردگی بر روی آن میشود. به همین دلیل در ابتدا باید مطابق با آیین نامهها و با استفاده از تسلیحاتی مانند وال پست و میلگرد بستر اتصال دیوار از سازه را جدا نمود و اتصال نما به دیوار را اجرا کرد به صورتی که امکان حرکت دیوار با نما کاملاً فراهم باشد. در عین حال باید چند نکته را نیز در زمان اجرای نماهای چسپاندهشده رعایت گردد. در محلهایی که پوشش نما از روی ستونها میگذرد باید از اتصال آن توسط ملات یا چسب به ستون جلوگیری شود و با استفاده از مصالحی مانند پشم سنگ یا سایر مصالح پرکننده دیگر آن قسمتها را پوشاند. همچنین در تراز طبقات درز انقطاع بر روی نما اجرا گردد. و حتماً باید به مبحث عایقکاری دیوارها آگاه بود. اگر مصالح دیوار بهگونهای است که نیازی به استفاده از عایق حرارتی نیست برای مثال از بلوکهای هبلکس استفاده شده و محلهای ایجاد فاصله میان تسلیحات و دیوار با استفاده از عایق حرارتی مناسب پوشاندهشده نیازی به استفاده مجدد از عایقهای حرارتی نیست، اما در غیر این صورت باید از یک عایق حرارتی مناسب به صورت جداگانه استفادهشود.
نماهای مهارشده و تسلیح آنها
اینگونه نما ها به نماهایی گفته میشود که دراجرای آنها از اجزای باربر یا سازهای پشتبند برای اتصال سنگ نما به دیوار پشتیبان استفاده میشود و بار ثقلی و جانبی توسط مهار تحمل میشود. این نماها شامل نماهای آجری و سنگی مهارشده، نماهای سرامیکی خشک، نماهای کامپوزیتی، نماهای شیشه ای، نماهای بتونی پیشساخته و انواع تختههای پیشساخته مسلحشده به الیاف میباشند.
اتصالاتی که در اینگونه نماها استفاده میشود باید توانایی تحمل بار ثقلی و جانبی را داشتهباشند و نوع مهاری که برای این منظور استفاده میشود به عوامل زیادی بستگی دارد. مانند سنگ مورد استفاده، ضخامت و سطح رویه قطعات سنگ، جنس دیوار پشتیبان، مانند بتن درجا، آجرکاری، بلوک کاری، و بارهای وارد شده به هر مهار مانند بار مرده، بار سیکلی یا ترکیبی از دو.
دردیوارهای آجری باید اتصال به وسیله میلگردهای مخصوصی که به میلگرد بستر متصل شدهاند صورت گیرد و بین لایه نما و دیوار پشتیبان به وسیله یک عایق حرارتی سخت پوشاندهشود. در نماهای سنگی نیز میتوان به وسیله بستی که در محل شکاف سنگ به دیوار پشتیبان و میلگرد بستر متصل میگردد، عمل اتصال دیوار را به نما انجام داد.
